બેંગલુરુના સોફ્ટવેર એન્જિનિયર અતુલ સુભાષની આત્મહત્યાના સમાચાર સાંભળીને બધા ચોંકી ગયા છે. આત્મહત્યા કરતા પહેલા, મૃતકે 24 પાનાની સુસાઈડ નોટ છોડી હતી, જેમાં તેણે તેની પત્ની અને તેના પરિવાર પર ઉત્પીડનનો આરોપ લગાવ્યો હતો. અતુલની વાર્તા સાબિત કરે છે કે પરિણીત પુરુષનું જીવન પણ મુશ્કેલ હોઈ શકે છે.
ડિપ્રેશનમાં પરિણીત પુરુષ
ડિપ્રેશન એક ગંભીર માનસિક સ્થિતિ છે, જેના કારણે કોઈપણ વ્યક્તિ પરેશાન થઈ શકે છે, પછી તે પુરુષ હોય કે સ્ત્રી. ઘણીવાર એવું માનવામાં આવે છે કે લગ્ન પછી સ્ત્રીઓ વધુ માનસિક તાણમાંથી પસાર થાય છે, પરંતુ પુરુષો પણ તેનાથી અછૂત નથી. વાસ્તવમાં પરિણીત પુરુષો પણ ક્યારેક ડિપ્રેશનનો ભોગ બને છે, પરંતુ તેઓ તેને વ્યક્ત કરવામાં અચકાય છે.
ડિપ્રેશનનું કારણ
ભારતના પ્રખ્યાત ક્લિનિકલ સાયકોલોજિસ્ટ ટીપી જવાદનું માનવું છે કે લગ્ન પછી ઘણી જવાબદારીઓ પુરુષો પર આવી જાય છે. કુટુંબને આર્થિક રીતે સંચાલિત કરવું, પત્ની અને બાળકોની જરૂરિયાતો પૂરી કરવી અને સામાજિક અપેક્ષાઓ પ્રમાણે જીવવું જેવા ઘણા દબાણો તેમની માનસિક સ્થિતિ પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે. આ સિવાય જો પત્ની સાથે કોઈપણ પ્રકારનો વિવાદ કે કાયદાકીય લડાઈ લડવી પડે તો પુરુષો પર તણાવનો પહાડ આવી જાય છે.
પુરુષો કેમ નથી કહેતા?
પુરુષોમાં હતાશા છૂપાવવાનું સૌથી મોટું કારણ સમાજમાં ઊંડે જડેલી પિતૃસત્તાક વિચારસરણી છે. નાનપણથી જ પુરૂષોને શીખવવામાં આવે છે કે તેઓ હંમેશા ‘સ્ટ્રોંગ’ રહે. તેમને રડવાની કે તેમની લાગણીઓ રજૂ કરવાની છૂટ નથી. આવી સ્થિતિમાં, જ્યારે કોઈ માનસિક સમસ્યા હોય છે, ત્યારે તેઓ તેને એક નબળાઇ માને છે અને તેને તેમના મનમાં રાખે છે.
બીજું કારણ એ છે કે પુરુષોને ઘણીવાર એવું લાગે છે કે જો તેઓ તેમના ડિપ્રેશન વિશે વાત કરશે તો સમાજ તેમને ગંભીરતાથી લેશે નહીં. કેટલીકવાર તેઓ એવું પણ વિચારે છે કે તેમના શબ્દો પરિવારના અન્ય સભ્યોને નારાજ કરી શકે છે. તેથી જ તેઓ તેમના તણાવને સ્થાનાંતરિત કરવા માંગતા નથી.
ઉકેલ કેવી રીતે મળશે?
ડિપ્રેશનમાંથી બહાર આવવાનું પહેલું પગલું એ સ્વીકારવું છે. પુરુષોએ સમજવું જોઈએ કે લાગણીઓ વ્યક્ત કરવી એ નબળાઈ નથી. મિત્રો, પરિવાર અને જીવનસાથી સાથે ખુલીને વાત કરો. માનસિક સ્વાસ્થ્ય વ્યવસાયિકની મદદ લેવામાં કોઈ શરમ નથી. સમાજે પણ પોતાની વિચારસરણી બદલવી પડશે.
પુરુષોને ભાવનાત્મક રીતે નબળા દેખાવાની મંજૂરી આપવાની જરૂર છે. માનસિક સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓને લિંગના આધારે ન જોવી જોઈએ. જો તમારી આસપાસનો કોઈ પરિણીત પુરૂષ ડિપ્રેશનમાં હોય તો તેની સાથે વાત કરો અને તેને મદદ કરવાનો પ્રયાસ કરો જેથી તે ખુશકુશી જેવો ભયંકર નિર્ણય ન લે.
