હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, નરક ચતુર્દશીનો તહેવાર કારતક મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશીના રોજ ઉજવવામાં આવે છે. નરક ચતુર્દશીને છોટી દિવાળી, રૂપ ચૌદસ સહિત અનેક નામોથી ઓળખવામાં આવે છે. જ્યોતિષ પંડિત પ્રદીપ આચાર્ય જણાવે છે કે નરક ચતુર્દશી પર યમરાજની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. હિન્દુ ધર્મમાં નરકમાંથી બચવા માટે આ દિવસે દીવો પ્રગટાવવાનું વિશેષ મહત્વ છે. તેમણે કહ્યું કે એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે યમની વિશેષ પૂજા કરવાથી જીવિત આત્માઓને મોક્ષ મળે છે.
સાંજે દીવો પ્રગટાવવાથી નરકમાંથી મુક્તિ મળે છે.
જ્યોતિષીઓનું કહેવું છે કે નરક ચતુર્દશી પર સાંજની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. નરક ચતુર્દશીના દિવસે સાંજે આ દીવો પ્રગટાવવાથી વ્યક્તિને નરકમાંથી મુક્તિ મળે છે. કહેવાય છે કે આ દિવસે ગટર કે કચરાના ઢગલા પાસે દીવો પ્રગટાવવાથી વ્યક્તિને નરક ભોગવવું પડતું નથી. આ દિવસે સાચી ભક્તિ સાથે યમરાજની પૂજા કરવાથી વ્યક્તિ નરકમાંથી મુક્તિ મેળવી શકે છે.
નરક ચતુર્દશીના દિવસે સાંજે ઘરોમાં દીવા પ્રગટાવવામાં આવે છે અને યમરાજની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું કે લોટનો ચાર બાજુનો દીવો પ્રગટાવ્યા બાદ તેમાં સરસવનું તેલ નાખવું જોઈએ અને સાંજે ઘરના સૌથી વૃદ્ધ વ્યક્તિ દ્વારા દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ.
મહિલાઓ માટીના 14 દીવા પ્રગટાવી શકે છે
જ્યોતિષે જણાવ્યું કે નરક ચતુર્દશીના દિવસે મહિલાઓ માટીના 14 દીવા પ્રગટાવી શકે છે. તેના માટે ઘરના આંગણામાં કે બહાર આવીને માટીનો ચોરસ બનાવીને તેના પર આ દીવો કરવો. આ સમય દરમિયાન વ્યક્તિએ ચોખા રાખવા જોઈએ અને દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ અને સાચા મનથી યમરાજની પૂજા કરવી જોઈએ. આ પછી, જ્યારે મહિલાઓ પરત ફરે છે, ત્યારે તેઓએ તે દીવાઓ તરફ પાછું વળીને જોવું જોઈએ નહીં.
