પ્રાચીન કાળથી પરંપરા ચાલી આવી છે કે જ્યારે પણ આપણે કોઈ વિદ્વાન વ્યક્તિ કે ઉંમરમાં મોટી વ્યક્તિને મળીએ ત્યારે તેના ચરણ સ્પર્શ કરીએ છીએ. આ પરંપરાને સન્માનની નજરે જોવામાં આવે છે. ઘણા લોકો હજુ પણ આ પરંપરાને અનુસરે છે. ચરણસ્પર્શ કરવાથી ધાર્મિક અને વૈજ્ઞાનિક બંને લાભ મળે છે. પટનાના પ્રસિદ્ધ જ્યોતિષી ડૉ. શ્રીપતિ ત્રિપાઠી કહે છે કે જ્યારે પણ કોઈ પણ વ્યક્તિ, પછી તે સ્ત્રી હોય કે પુરુષ, આપણા ચરણ સ્પર્શ કરે છે, ત્યારે આપણે તેમને માત્ર આશીર્વાદ જ નહીં પરંતુ ભગવાન અથવા આપણા પ્રિય દેવને પણ યાદ કરવા જોઈએ.
સામાન્ય રીતે આપણે એ સુનિશ્ચિત કરવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ કે આપણા પગ કોઈને સ્પર્શે નહીં, કારણ કે આ એક અશુભ કાર્ય માનવામાં આવે છે. જ્યારે કોઈ આપણા પગને સ્પર્શ કરે છે, ત્યારે આપણે તેના માટે પણ દોષિત અનુભવીએ છીએ. આ ખામીને ટાળવા માટે વ્યક્તિએ માનસિક રીતે ભગવાન પાસે ક્ષમા માંગવી જોઈએ.
જો કોઈ તમારા પગને સ્પર્શ કરે તો શું કરવું
જ્યારે પણ કોઈ વ્યક્તિ આપણા ચરણ સ્પર્શ કરે છે, તે સમયે ભગવાનનું નામ લેવાથી, ચરણ સ્પર્શ કરનારને પણ સકારાત્મક પરિણામ મળે છે. આશીર્વાદ આપવાથી ચરણ સ્પર્શ કરનારની સમસ્યાઓ દૂર થાય છે, તેનું આયુષ્ય વધે છે અને તે નકારાત્મક શક્તિઓથી સુરક્ષિત રહે છે. આપણા દ્વારા કરવામાં આવેલ સારા કાર્યોનો પણ આપણે જેના પગને સ્પર્શ કરીએ છીએ તેના પર સકારાત્મક અસર પડે છે. જ્યારે આપણે ભગવાનને યાદ કરીએ છીએ અને સાચા હૃદયથી કોઈને આશીર્વાદ આપીએ છીએ, ત્યારે તેને ચોક્કસપણે લાભ મળે છે. કોઈના વિશે સારું વિચારવાથી પણ આપણું પુણ્ય વધે છે.
આ લોકોએ પગને સ્પર્શ કરવો જોઈએ નહીં
કુંવારી છોકરીઓ: કુંવારી છોકરીઓએ કોઈના પગને સ્પર્શ ન કરવો જોઈએ અથવા જો કોઈ કુંવારી છોકરી તમારા પગને સ્પર્શ કરવાનો પ્રયાસ કરે તો તેને રોકો, નહીં તો તમને પાપ લાગશે. નાની કન્યાઓ અને છોકરીઓના તો આપણે ચરણ સ્પર્શ કરીને તેમના આશીર્વાદ લેવા જોઈએ.
મંદિર: જો તમે મંદિરમાં હોવ અને તમને ત્યાં કોઈ વડીલ અથવા આદરણીય વ્યક્તિ મળે તો તમારે પહેલા ભગવાનને પ્રણામ કરવા જોઈએ કારણ કે મંદિરમાં ભગવાનથી મોટું કોઈ નથી. ભગવાનની સામે કોઈના પગને સ્પર્શ કરવો એ મંદિર અને ભગવાનનું અપમાન માનવામાં આવે છે.
પૂજા કરનાર વ્યક્તિના પગને સ્પર્શ કરવોઃ જો કોઈ વ્યક્તિ મંદિર કે ઘરમાં પૂજા કરી રહ્યો હોય તો તેના પગને સ્પર્શ કરવો યોગ્ય નથી. આવી સ્થિતિમાં બંનેને દોષ લાગે છે. બીજું, તે પૂજામાં અવરોધ ઉભો કરે છે.
સૂતેલા વ્યક્તિના પગને સ્પર્શ કરવોઃ જો કોઈ વ્યક્તિ સૂઈ રહ્યો હોય અથવા સૂતો હોય તો તે સમયે તેના પગને સ્પર્શ ન કરવો જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે આનાથી સૂતેલા વ્યક્તિનું આયુષ્ય ઘટે છે. પડેલી અવસ્થામાં મૃત વ્યક્તિના પગને જ સ્પર્શ કરવામાં આવે છે.
સ્મશાન ભૂમિથી પરત ફરી રહેલા વ્યક્તિ: જો કોઈ આદરણીય વ્યક્તિ અથવા વૃદ્ધ વ્યક્તિ સ્મશાનમાંથી પરત ફરી રહ્યા હોય, તો તેમને જોઈને ઘણા લોકો તેમના પગને સ્પર્શ કરવા લાગે છે, જે ખોટું છે. અંતિમ સંસ્કારથી પાછા ફર્યા પછી વ્યક્તિ અશુદ્ધ થઈ જાય છે, આવી સ્થિતિમાં તેના પગને સ્પર્શ કરવાની મનાઈ છે. સ્નાન કર્યા પછી જ તેના પગને સ્પર્શ કરી શકાય છે. તેવી જ રીતે સ્મશાનમાં કોઈના પગને સ્પર્શ ન કરવો જોઈએ.
ભત્રીજો: જો તમે કોઈના ભત્રીજા છો તો તમારે તમારા મામા કે કાકીના ચરણ સ્પર્શ ન કરવા જોઈએ કારણ કે ભત્રીજો કે ભત્રીજી પૂજનીય છે. કાકા અને કાકી દોષિત લાગે છે.
પત્નીઃ પતિ-પત્નીનો સંબંધ ખૂબ જ પવિત્ર સંબંધ છે અને તે ભાગીદારીનો સંબંધ છે. પરંતુ પતિએ ક્યારેય તેની પત્નીના પગને સ્પર્શ ન કરવો જોઈએ કારણ કે તે પત્નીને દોષ લાગે છે.
