વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનના એક રિપોર્ટ અનુસાર વર્ષ 2019 માં, કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગને કારણે 1.79 કરોડ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા અને તેમાંથી 85 ટકા હાર્ટ એટેક અને સ્ટ્રોકના કેસ હતા. આ આંકડો જોઈને તમે સમજી શકો છો કે હાર્ટ એટેક જેવી ગંભીર સમસ્યા વિશે સાચી માહિતી હોવી કેટલી જરૂરી છે, જેથી સમયસર જીવન બચાવવામાં મદદ મળી શકે.
ક્લેવલેન્ડ ક્લિનિક અનુસાર, હાર્ટ એટેક એક જીવલેણ સ્થિતિ છે જેમાં હૃદયના કેટલાક ભાગોમાં લોહીની પૂરતી માત્રા ન પહોંચવાને કારણે, ત્યાંના સ્નાયુઓ મૃત્યુ પામે છે. આ કારણે હૃદય લોહીને પમ્પ કરવામાં અસમર્થ બની જાય છે, જેના કારણે શરીરના અન્ય ભાગોમાં લોહી પહોંચી શકતું નથી. જો કે તેની પાછળ ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, પરંતુ સૌથી મહત્વનું કારણ છે ધમનીઓમાં પ્લાકનું સંચય. પ્લેગ ધમનીઓને અવરોધે છે, તેમાંથી લોહીને યોગ્ય રીતે પસાર થતું અટકાવે છે અને આ હાર્ટ એટેક તરફ દોરી શકે છે.
જો કોઈ વ્યક્તિને હાર્ટ એટેક આવ્યા પછી સમયસર સારવાર ન મળે તો તેનાથી હૃદયને ગંભીર નુકસાન થઈ શકે છે અને ઘણા કિસ્સામાં મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે. તેથી, હાર્ટ એટેકના લક્ષણો વિશે માહિતી હોવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. વાસ્તવમાં, કેટલાક લક્ષણો એવા છે જેને લોકો એસિડિટી સમજીને અવગણના કરે છે, પરંતુ આ બેદરકારીને કારણે, તે તમારા જીવને પણ ખર્ચી શકે છે. તેથી, હાર્ટ એટેકના લક્ષણો વિશે જાણવા માટે, અમે ડૉ. સંજીવ ચૌધરી (ક્લિનિકલ ડાયરેક્ટર, કાર્ડિયોલોજી વિભાગ, મારિંગો એશિયા હોસ્પિટલ, ગુરુગ્રામ) સાથે વાત કરી.
ચાલો જાણીએ કે તેમણે આ વિશે શું માહિતી શેર કરી. ડૉ. ચૌધરીએ ખૂબ જ ચોંકાવનારી વાત જણાવી કે મહિલાઓ અને પુરુષોમાં હાર્ટ એટેકના લક્ષણો સંપૂર્ણપણે અલગ હોઈ શકે છે. જો કે, કેટલાક લક્ષણો છે જે બંનેમાં જોવા મળે છે.
પુરુષોમાં હાર્ટ એટેકના લક્ષણો-
છાતીની મધ્યમાં અથવા ડાબી બાજુએ દુખાવો, ડાબા હાથ સુધી ફેલાય છે.
ખૂબ પરસેવો થાય છે
અસ્વસ્થતા અથવા નર્વસ લાગણી
સ્ત્રીઓમાં હાર્ટ એટેકના લક્ષણો-
ઉબકા લાગે છે
ઝાંખી દ્રષ્ટિ
અસ્વસ્થતા અનુભવો
ચક્કર
જમણા હાથ અથવા પીઠમાં દુખાવો
છાતીની જમણી બાજુએ દુખાવો
આ સિવાય પણ કેટલાક સામાન્ય લક્ષણો છે, જેમ કે છાતી પર દબાણનો અનુભવ થવો, છાતીમાં જકડવું, જડબા અને ગરદનમાં દુખાવો થવો, ચક્કર આવવું, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થવી, હાથમાં કળતર થવી. તેમજ ડો.ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે આપણામાંથી ઘણા લોકો એવું માનતા હોય છે કે હાર્ટ એટેકમાં માત્ર છાતીની ડાબી બાજુએ દુખાવો થાય છે, પરંતુ તે બિલકુલ જરૂરી નથી. હૃદયના જ્ઞાનતંતુઓના વિસ્તરણને કારણે જડબાથી નાભિ સુધીના કોઈપણ ભાગમાં દુખાવો થઈ શકે છે. તેથી, જો આવા કોઈપણ લક્ષણો અનુભવાય, તો તરત જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
હાર્ટ એટેક કેવી રીતે અટકાવવો?
હાર્ટ એટેકના લક્ષણો ઘટાડવા માટે, આપણે સ્વસ્થ જીવનશૈલીને અનુસરીએ તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
દરરોજ 30 થી 45 મિનિટ વ્યાયામ કરો. ચાલવું, દોડવું, તરવું, યોગા, સ્ટ્રેન્થ ટ્રેનિંગ વગેરે હૃદયને સ્વસ્થ રાખવામાં ઘણી મદદ કરશે.
તમારા આહારમાં ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ, ડેરી ઉત્પાદનોનો સમાવેશ કરો અને શક્ય હોય ત્યાં સુધી જંક અને પ્રોસેસ્ડ ખોરાકથી દૂર રહો.
ધૂમ્રપાન કરવાથી માત્ર ફેફસાંને જ નુકસાન થતું નથી, પરંતુ ધમનીઓને પણ નુકસાન થઈ શકે છે, જેના કારણે હાર્ટ એટેકનો ખતરો રહે છે. તેથી ધૂમ્રપાન બિલકુલ ન કરો.
બ્લડ પ્રેશર, કોલેસ્ટ્રોલ અને બ્લડ શુગર લેવલને કંટ્રોલ કરવું ખૂબ જ જરૂરી છે, નહીં તો હાર્ટ સંબંધિત સમસ્યાઓનો ખતરો વધી જાય છે.
હ્રદયના સ્વાસ્થ્ય માટે નિયમિત ચેકઅપ કરાવવું પણ ખૂબ જ જરૂરી છે.
