જશ્ન-એ-આઝાદીની ઉજવણી હવે બમણી થવા જઈ રહી છે. ભારત અવકાશમાં વધુ એક ઈતિહાસ રચવા બેતાબ છે. ચંદ્રયાન-3ને ચંદ્ર પર મોકલીને દુનિયાને પોતાની તાકાત બતાવનાર ISRO આજે એટલે કે 16 ઓગસ્ટે વધુ એક ધમાકો કરવા જઈ રહ્યું છે.
ઈસરોના નવા ઉપગ્રહના પ્રક્ષેપણથી ભારત હવે પૃથ્વીના હૃદયના ધબકારા સાંભળી શકશે. જો ઈસરોનું મિશન સફળ થશે તો ભારતને આપત્તિઓ વિશે સમયસર માહિતી મળશે. હા, ISRO એટલે કે ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા આજે 16 ઓગસ્ટના રોજ સવારે 9:17 વાગ્યે તેનો નવીનતમ અર્થ ઓબ્ઝર્વેશન સેટેલાઇટ EOS-08 લોન્ચ કરશે. તે સ્મોલ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ (SSLV)-D3ની ત્રીજી અને અંતિમ વિકાસલક્ષી ઉડાન દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવશે.
અર્થ ઓબ્ઝર્વેશન સેટેલાઇટ (EOS-08) અને સ્ટાર્ટઅપ કંપની સ્પેસ રિક્ષાના SR-0 સેટેલાઇટને વહન કરતા ભારતના નાના લોન્ચ વ્હીકલ SSLVના પ્રક્ષેપણ માટે કાઉન્ટડાઉન શરૂ થઈ ગયું છે. ઈસરોના જણાવ્યા અનુસાર, શુક્રવારે સવારે 2.30 વાગ્યે સેટેલાઇટ લોન્ચિંગનું કાઉન્ટડાઉન શરૂ થયું હતું. વિકાસના તબક્કામાં SSLVની આ ત્રીજી અને અંતિમ ઉડાન હશે. આ પછી રોકેટ ફુલ ઓપરેશનલ મોડમાં આવી જશે.
500 કિલોની વહન ક્ષમતા ધરાવતું SSLV શુક્રવારે સવારે લગભગ 9.17 વાગ્યે આંધ્ર પ્રદેશના શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરમાંથી 175.5 કિલો વજનના માઇક્રોસેટેલાઇટ EOS-08 સાથે ઉડાન ભરશે. સેટેલાઇટનું આયુષ્ય એક વર્ષ નક્કી કરવામાં આવ્યું છે. ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) અનુસાર પ્રસ્તાવિત મિશન SSLV ડેવલપમેન્ટ પ્રોજેક્ટને પૂર્ણ કરશે. આ પછી તેનો ઉપયોગ ભારતીય ઉદ્યોગ અને જાહેર ક્ષેત્રની કંપની ન્યૂસ્પેસ ઈન્ડિયા લિમિટેડના મિશન માટે કરવામાં આવશે.
SSLV રોકેટ 500 કિમીની ભ્રમણકક્ષામાં મિની, સૂક્ષ્મ અથવા નેનો ઉપગ્રહો (10 થી 500 કિગ્રા વજન) લોન્ચ કરવામાં સક્ષમ છે. રોકેટના ત્રણ તબક્કા ઘન બળતણ દ્વારા સંચાલિત છે જ્યારે અંતિમ વેલોસિટી ટ્રિમિંગ મોડ્યુલ (VTM) પ્રવાહી બળતણનો ઉપયોગ કરે છે. લિફ્ટઓફના બરાબર 13 મિનિટ પછી, રોકેટ તેની ભ્રમણકક્ષામાં EOS-08 છોડશે અને લગભગ ત્રણ મિનિટ પછી, SR-0 અલગ થઈ જશે. બંને ઉપગ્રહ 475 કિમીની ઊંચાઈએ રોકેટથી અલગ થશે.
SR-0 ચેન્નાઈ સ્થિત સ્પેસ સેક્ટર સ્ટાર્ટઅપ સ્પેસ રિક્ષા માટેનો પ્રથમ ઉપગ્રહ હશે. સ્પેસ રિક્ષાના સહ-સ્થાપક અને સ્પેસ કિડ્ઝ ઈન્ડિયાના સ્થાપક-સીઈઓ શ્રીમતી કેશને IANS ને જણાવ્યું કે ‘અમે વ્યાપારી ધોરણે વધુ છ ઉપગ્રહો બનાવીશું’. દરમિયાન ISROએ જણાવ્યું હતું કે EOS-08 મિશનના પ્રાથમિક ઉદ્દેશ્યોમાં સૂક્ષ્મ ઉપગ્રહોની ડિઝાઇન અને વિકાસનો સમાવેશ થાય છે. આમાં માઇક્રો સેટેલાઇટ બસ સાથે સુસંગત પેલોડ ઉપકરણો બનાવવા અને ભવિષ્યમાં કાર્યરત ઉપગ્રહો માટે જરૂરી નવી તકનીકોનો સમાવેશ કરવાનો પણ સમાવેશ થાય છે.
ઈસરોનું આ મિશન ભારતની સાથે સાથે સમગ્ર વિશ્વ માટે ખાસ છે. તેની સફળતાથી ભારત ધરતીના ધબકારા સાંભળી શકશે. જેનાથી કુદરતી આફતોની માહિતી સમયસર મળી રહેશે. આ સેટેલાઇટ દ્વારા ધરતીકંપ, સુનામી કે અન્ય કુદરતી આફતો જેવી પૃથ્વીની ગતિવિધિઓ વિશે માહિતી ઉપલબ્ધ થશે. આ અવકાશયાનનું મિશન જીવન એક વર્ષનું છે. તેનું દળ આશરે 175.5 કિગ્રા છે અને તે લગભગ 420 વોટ પાવર જનરેટ કરે છે. ISRO એ કહ્યું કે સેટેલાઇટ SSLV-D3/IBL-358 લોન્ચ વ્હીકલ સાથે ઇન્ટરફેસ કરે છે.
