ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના સંબંધો લાંબા સમયથી ખરાબ ચાલી રહ્યા છે. બંને દેશો વચ્ચે 2019 થી વેપાર બંધ છે. પુલવામા હુમલા બાદ બંને દેશોના સંબંધોમાં ખટાશ આવી ગઈ હતી. આ હુમલા બાદ ભારતે પાકિસ્તાનને મોસ્ટ ફેવર્ડ નેશનની યાદીમાંથી હટાવી દીધું હતું. પરિણામે, પાકિસ્તાનથી આયાત થતા માલ પર વસૂલવામાં આવતી કસ્ટમ ડ્યુટીમાં 200%નો વધારો થયો છે. સરકારના આ નિર્ણય બાદ ભારતીય વેપારીઓએ પાકિસ્તાનમાંથી આયાત લગભગ બંધ કરી દીધી હતી.
ભારત સરકારે 2019માં કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવી દીધી હતી
એટલું જ નહીં ઓગસ્ટ 2019માં જ ભારત સરકારે કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવી દીધી હતી. ભારતના આ નિર્ણયથી પાકિસ્તાનની ભાવનાઓને ઠેસ પહોંચી હતી અને પાકિસ્તાને ભારતમાંથી આયાત પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો હતો. અહીંથી બંને પાડોશી દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી સંબંધોની સાથે સાથે વેપાર સંબંધો પણ બગડ્યા. આ વર્ષે માર્ચમાં પાકિસ્તાને કહ્યું હતું કે તે ભારત સાથે વેપાર સંબંધો પુનઃસ્થાપિત કરવા માંગતું નથી. પરંતુ સત્ય એ છે કે બંને દેશો વચ્ચે વેપાર બંધ થવાથી ભારતને બહુ ફરક નથી પડી રહ્યો પરંતુ પાકિસ્તાનના વેપારીઓ અને સામાન્ય લોકો તેનાથી ખરાબ રીતે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે.
બંને દેશો વચ્ચે કઈ વસ્તુઓનો વેપાર થતો હતો
પાકિસ્તાનમાં ભારતના હાઈ કમિશન અનુસાર, પાકિસ્તાન ભારતમાંથી મુખ્યત્વે કપાસ, જૈવિક રસાયણો, પશુ આહાર, શાકભાજી, પ્લાસ્ટિકની વસ્તુઓ, માનવ નિર્મિત ફાઇબર, કોફી, ચા, મસાલા, રંગો, તેલના બીજ, ડેરી ઉત્પાદનો, દવાઓની આયાત કરે છે આયાત કરવા માટે. બીજી તરફ, ભારત પાકિસ્તાનમાંથી તાંબુ, તાંબાની વસ્તુઓ, ફળો, સૂકા ફળો, મીઠું, સલ્ફર, માટી, ખનિજ બળતણ, પ્લાસ્ટિકની વસ્તુઓ, ઊન અને ચામડાની આયાત કરતું હતું.
સામાન મોંઘો થયો, લોકોએ નોકરી ગુમાવી
બંને દેશો વચ્ચેનો વેપાર બંધ થવાને કારણે જ્યાં ભારતમાં ખજૂર અને રોક મીઠાના વેપારને માઠી અસર થઈ છે, તો બીજી તરફ પાકિસ્તાનમાં કાપડ ઉદ્યોગ અને ખાંડનું બજાર ખરાબ રીતે પડી ભાંગ્યું છે. એટલું જ નહીં, પાકિસ્તાનમાં ઉત્પાદિત દવાઓ માટેનો કાચા માલનો મોટો જથ્થો ભારતમાંથી મોકલવામાં આવ્યો હતો અને વેપાર બંધ થવાને કારણે પાકિસ્તાનમાં સારી દવાઓનું સંકટ ઊભું થયું હતું. આ સિવાય પાકિસ્તાને ભારતમાંથી અમુક રસાયણો, જીરું, ધાણા અને સરસવની પણ આયાત કરી હતી. આવી સ્થિતિમાં ભારત સાથેનો વેપાર બંધ થવાને કારણે પાકિસ્તાનમાં માત્ર સામાનની કિંમતો જ નથી વધી પરંતુ કામના અભાવે ઘણા લોકોએ પોતાની નોકરી પણ ગુમાવી છે.
