હિંદુ ધર્મમાં જન્મથી મૃત્યુ સુધીની 16 વિધિઓનું ઘણું મહત્વ છે. આમાં બીજા નંબરે આવતા પુંસવન સંસ્કારનો સંબંધ બાળકના જન્મ સાથે છે. આવો અમે તમને જણાવીએ કે આ વિધિ શું છે અને ગર્ભવતી મહિલા માટે શા માટે ખાસ છે.
પુંસવન સંસ્કાર અને મહત્વ
પુંસવન સંસ્કાર એ 16 સંસ્કારોમાંનો બીજો સંસ્કાર છે જે સગર્ભા સ્ત્રીઓ માટે વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે. આ વિધિ વિભાવનાના ત્રણ મહિના પછી કરવામાં આવે છે, જ્યારે બાળકનું મગજ વિકસિત થવાનું શરૂ કરે છે. તેનો હેતુ ગર્ભમાં ઉછરી રહેલા બાળકમાં મૂલ્યોનો પાયો નાખવાનો અને તેની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
ગર્ભાવસ્થાના ત્રીજા મહિનામાં સંસ્કાર પ્રક્રિયા
આ સંસ્કાર બાળકના શારીરિક અને માનસિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સમયે કરવામાં આવેલી યોગ્ય ક્રિયાઓ અને વાતાવરણને કારણે, ગર્ભમાં બાળક સ્વસ્થ અને મજબૂત જન્મે છે.
સગર્ભા સ્ત્રી માટે યોગ્ય આદતો
આ સમયગાળા દરમિયાન, સગર્ભા સ્ત્રીએ સારા પુસ્તકો વાંચવા જોઈએ, સુખદ વાતાવરણમાં રહેવું જોઈએ અને સંતુલિત આહાર લેવો જોઈએ. સારા વિચારો અપનાવવા અને મનને શાંત રાખવાથી બાળક પર સકારાત્મક અસર પડે છે.
પતિ-પત્નીના સંબંધોનું મહત્વ
સગર્ભા સ્ત્રીના માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્ય માટે પતિ-પત્ની વચ્ચે સુમેળભર્યા સંબંધો જરૂરી છે. આ સંબંધ બાળકના વ્યક્તિત્વ અને વિકાસ પર પણ સકારાત્મક અસર કરે છે.
આધુનિક સમયમાં પુંસવન સંસ્કાર
હાલમાં, આ સંસ્કારનો સાર એ છે કે સગર્ભા સ્ત્રીની લાગણીઓ, ખાવાની ટેવ અને વાતાવરણ બાળકના વિકાસ પર ઊંડી અસર કરે છે. પરિવારે સગર્ભા સ્ત્રી પ્રત્યે સહાનુભૂતિ અને કાળજી રાખવાનું વલણ અપનાવવું જોઈએ.
પૂજા પ્રક્રિયા
પુંસવન સંસ્કારના દિવસે ખીર બનાવીને ભગવાનને અર્પણ કરો. પૂજા થાળીમાં રોલી, ચોખા, ફૂલ, તુલસી અને ગંગાજળ રાખો. ગર્ભવતી સ્ત્રીને કાલવ બાંધ્યા પછી પરિવારના તમામ સભ્યોએ સાથે મળીને ભોજન લેવું જોઈએ.
સંસ્કાર માટે શુભ દિવસ
ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, સોમવાર, બુધવાર, ગુરુવાર અને શુક્રવાર પુંસવન સંસ્કાર માટે સૌથી શુભ દિવસો માનવામાં આવે છે. આ દિવસોમાં કરવામાં આવતી વિધિઓ વધુ ફળદાયી હોય છે.
પુંસવન સંસ્કારમાં પરિવારની ભૂમિકા
પરિવારના સભ્યોએ સગર્ભા સ્ત્રીનું સંપૂર્ણ ધ્યાન રાખવું જોઈએ. શાંત અને સુખદ વાતાવરણ, સ્નેહ અને સહકાર ગર્ભમાં રહેલા બાળકને વધુ સારા મૂલ્યો પ્રદાન કરે છે.
સારા મૂલ્યો સ્થાપિત કરવાનો હેતુ
આ સંસ્કારનો હેતુ ગર્ભમાં ઉછરી રહેલા બાળકને શ્રેષ્ઠ સંસ્કાર આપવાનો છે. બાળકના વ્યક્તિત્વના ઘડતર માટે માતા-પિતા અને પરિવારે સકારાત્મક વિચાર અને કાર્યોની સાથે ભગવાનની કૃપાનો સહારો લેવો જોઈએ.
