૧૨ જૂનના રોજ, ભારતે એક ભયાનક ક્ષણનો સામનો કરવો પડ્યો જે ક્યારેય ભૂલી શકાય નહીં. અમદાવાદથી લંડન જતી એર ઇન્ડિયા ડ્રીમલાઇનર AI-171 એ થોડી મિનિટોમાં 265 લોકોના જીવ લીધા. હવે આ હૃદયદ્રાવક અકસ્માત અંગે જે ખુલાસા થઈ રહ્યા છે તે કરોડરજ્જુને ધ્રુજાવી નાખે તેવા છે. પ્રારંભિક તપાસમાં ટેકઓફ પછી માત્ર 11 સેકન્ડમાં કોકપીટમાં સંભવિત ખામી હોવાનું બહાર આવ્યું છે – “ગિયર અપ” આદેશ સાંભળ્યા પછી ખોટો લિવર ખેંચાઈ ગયો હતો.
આ ભયાનક અકસ્માતમાં 265 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા. વિમાનમાં કુલ 242 મુસાફરો અને ક્રૂ સભ્યો હતા, જેમાંથી 241 લોકોના મોત થયા હતા, જ્યારે મેડિકલ હોસ્ટેલમાં રહેતા 24 લોકોના પણ અકસ્માતમાં મોત થયા હતા. આ અકસ્માતમાં ફક્ત એક મુસાફર, વિશ્વાસ કુમાર રમેશ, બચી ગયો. તેમને હાલમાં હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા છે અને તેમની હાલત સ્થિર હોવાનું કહેવાય છે.
અકસ્માતના કારણ અંગે ટેકનિકલ તપાસ શરૂ કરવામાં આવી છે.
દુનિયાભરના ઉડ્ડયન નિષ્ણાતો આ અકસ્માતના કારણોની તપાસ કરી રહ્યા છે. ભારતીય અધિકારીઓ સાથે મળીને અમેરિકન અને બ્રિટિશ તપાસ એજન્સીઓ પણ અકસ્માતની ઊંડાણપૂર્વક તપાસ કરી રહી છે. આ દરમિયાન, એક કોમર્શિયલ પાઇલટ અને યુટ્યુબર કેપ્ટન સ્ટીવે આ અકસ્માતનું ચોંકાવનારું વિશ્લેષણ રજૂ કર્યું છે.
શું લેન્ડિંગ ગિયરની જગ્યાએ પાંખોના ફ્લૅપ્સ ખેંચાઈ ગયા હતા?
કેપ્ટન સ્ટીવ માને છે કે આ અકસ્માત ટેકઓફ પછી તરત જ થયેલી માનવીય ભૂલને કારણે થયો હશે. તેમના મતે, મુખ્ય પાઇલટે સહ-પાઇલટને ‘ગિયર અપ’ એટલે કે લેન્ડિંગ ગિયર ઉપર ખેંચવાનો નિર્દેશ આપ્યો હશે. પરંતુ કો-પાયલટે ભૂલથી લેન્ડિંગ ગિયરને બદલે પાંખના ફ્લૅપ્સ ઉપર ખેંચી લીધા.
વિંગ ફ્લૅપ્સ શું છે અને તે શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
વિંગ ફ્લૅપ્સ એ નિયંત્રણ ઉપકરણો છે જે વિમાનની પાંખોની ધાર પર લગાવવામાં આવે છે. વિમાનને વધુ લિફ્ટ મળે અને તે સુરક્ષિત ગતિએ ઉપર ચઢી કે નીચે ઉતરી શકે તે માટે ટેકઓફ અને લેન્ડિંગ દરમિયાન આને નીચે તરફ લંબાવવામાં આવે છે.
કેપ્ટન સ્ટીવ દલીલ કરે છે કે ટેકઓફ પછી તરત જ ફ્લૅપ્સ ઉપર ખેંચવા:
વિમાન તેની લિફ્ટ ગુમાવે છે
ગતિ અને ઊંચાઈ અચાનક ઘટી જાય છે
અને આના કારણે વિમાન ઝડપથી પડી જાય છે.
જો ખરેખર આવું બન્યું હોત, તો આ ટેકનિકલ ભૂલ આ ભયંકર દુર્ઘટનાનું કારણ બની હોત.
તપાસ એજન્સીઓ દ્વારા તપાસ ચાલુ છે
આ ઘટના બાદ, યુએસ એજન્સી NTSB અને યુકે એવિએશન સેફ્ટી એજન્સી AAIB ભારતના DGCA સાથે મળીને અકસ્માતની તપાસ કરી રહી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે કોકપીટ વોઇસ રેકોર્ડર અને ફ્લાઇટ ડેટા રેકોર્ડર સ્પષ્ટ કરશે કે ટેકઓફ સમયે પાઇલટ્સ વચ્ચે શું વાતચીત થઈ હતી અને વિમાનની નિયંત્રણ પ્રણાલીમાં કઈ અંતિમ પ્રવૃત્તિ થઈ હતી.
આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય પણ દુઃખી છે
આ અકસ્માતમાં પોર્ટુગલ, બ્રિટન, ઓસ્ટ્રેલિયા અને કેનેડાના નાગરિકોના પણ મોત થયા હતા. આ દેશોએ ભારતને શક્ય તમામ મદદની ખાતરી આપી છે. ખાસ કરીને, બ્રિટન અને પોર્ટુગલની ટીમો પણ ભારત પહોંચી ગઈ છે અને અકસ્માતનો ભોગ બનેલા લોકોના પરિવારજનોનો સંપર્ક કરી રહી છે.
ફક્ત એક જ બચી ગયો, વિશ્વાસ કુમાર રમેશ
અકસ્માતમાં બચી ગયેલા એકમાત્ર વ્યક્તિ વિશ્વાસ કુમાર રમેશે જણાવ્યું હતું કે અકસ્માત સમયે તેમને પણ લાગ્યું હતું કે તેઓ કદાચ બચી નહીં શકે, પરંતુ જ્યારે તેઓ ભાનમાં આવ્યા ત્યારે તેમણે પોતાનો સીટ બેલ્ટ ખોલ્યો અને કોઈક રીતે કાટમાળમાંથી બહાર નીકળીને નજીકમાં ઉભી રહેલી એમ્બ્યુલન્સ સુધી પહોંચ્યા. વિશ્વાસનો ભાઈ અજય પણ તેની સાથે મુસાફરી કરી રહ્યો હતો, જેનું અકસ્માતમાં મૃત્યુ થયું.
