૩૦ જુલાઈ, ૨૦૨૫ના રોજ રશિયામાં આવેલા ૮.૮ ની તીવ્રતાના ભૂકંપે ૬૦૦ વર્ષથી સૂતેલા જ્વાળામુખીને જગાડી દીધો. હા, રશિયાના દૂર પૂર્વમાં કામચાટકા દ્વીપકલ્પના પૂર્વ કિનારે ક્રોનોત્સ્કી નેચર રિઝર્વમાં સ્થિત ક્રેશેનિનિકોવ જ્વાળામુખી ૬૦૦ વર્ષ પછી આજે ૩ ઓગસ્ટ, ૨૦૨૫ના રોજ ફાટ્યો, જે રાખ અને લાવા ફેંકી રહ્યો હતો.
જ્વાળામુખીમાંથી નીકળતી રાખ આકાશમાં ૬૦૦૦ મીટર એટલે કે લગભગ ૬ કિમીની ઊંચાઈ સુધી ફેલાયેલી છે, જેના કારણે રશિયન એવિએશન દ્વારા જ્વાળામુખી વિસ્તારને ઓરેન્જ કોડ શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવ્યો છે, જેના હેઠળ વિમાનોને આ વિસ્તારમાંથી પસાર ન થવાની સૂચના આપવામાં આવી છે.
રશિયન વૈજ્ઞાનિકો શું કહે છે?
ભૂકંપ વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે ૩૦ જુલાઈ, ૨૦૨૫ના રોજ રશિયાના દૂર પૂર્વમાં આવેલા ભૂકંપે ખતરાની ઘંટડી વગાડી દીધી છે. ૧૪૬૩ થી લાવા ન છોડનાર જ્વાળામુખી ક્રેશેનિનિકોવ જ્વાળામુખી હવે ફાટી નીકળ્યો છે. આ જ્વાળામુખી ઓવરલેપિંગ સ્ટ્રેટોવોલ્કેનોથી બનેલો છે, જે એક મોટા કેલ્ડેરાની અંદર અસ્તિત્વ ધરાવે છે. આ જ્વાળામુખીનું નામ રશિયન સંશોધક સ્ટેપન ક્રેશેનિનિકોવના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે.
આજે જ્વાળામુખી ફાટ્યા પછી ઉગેલા રાખના વાદળ પ્રશાંત મહાસાગર તરફ ૭૫ કિલોમીટર પૂર્વમાં ફેલાયેલા છે. જ્વાળામુખીના ઉત્તર ખાડા ઉપર રાખનો વાદળ જોવા મળ્યો હતો. તેના ઢાળ પરની તિરાડમાંથી લાવા નીકળી રહ્યો છે, જેની સાથે ગેસ અને વરાળ પણ બહાર આવી રહી છે. જોકે જ્વાળામુખીમાં ફાટવાથી વસ્તીવાળા વિસ્તારો પ્રભાવિત થયા ન હતા, પરંતુ વિમાન માટે નારંગી કોડ જારી કરવામાં આવ્યો છે, જે હવાઈ મુસાફરી માટે ખતરો છે.
જ્વાળામુખી વિશે મહત્વપૂર્ણ માહિતી
વૈજ્ઞાનિકોના મતે, જ્વાળામુખીના દક્ષિણ શંકુનું નિર્માણ ૧૧૦૦૦ વર્ષ પહેલાં શરૂ થયું હતું, જે ૪૫૦૦ વર્ષ સુધી ચાલ્યું હતું. ઉત્તર શંકુનું નિર્માણ દક્ષિણ શંકુ પૂર્ણ થયા પછી ૬૫૦૦ વર્ષ પહેલાં શરૂ થયું હતું. બંને શંકુની અંદર 800-900 મીટર પહોળા ખાડા છે. આ જ્વાળામુખી એક સ્ટ્રેટોવોલ્કેનો છે જેમાં છેલ્લા 10,000 વર્ષોમાં ઓછામાં ઓછા 31 વિસ્ફોટ થયા છે.
ક્રેશેનિનીકોવ રશિયાના કામચાટકા દ્વીપકલ્પના પૂર્વીય જ્વાળામુખી પટ્ટામાં સ્થિત છે, જે પૃથ્વીના સૌથી સક્રિય જ્વાળામુખી પ્રદેશોમાંનો એક છે અને પેસિફિક રિંગ ઓફ ફાયરનો ભાગ છે. આ જ્વાળામુખી 1856 મીટર ઊંચો છે અને ક્રોનોત્સ્કી નેચર રિઝર્વમાં લેક ક્રોનોત્સ્કોયેની દક્ષિણમાં સ્થિત છે. તેનું નિરીક્ષણ કામચાટકા જ્વાળામુખી વિસ્ફોટ પ્રતિભાવ ટીમ (KVERT) અને રશિયન કટોકટી મંત્રાલય દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યું છે.
