સોનાને હંમેશા સલામત રોકાણ માનવામાં આવે છે. ખાસ કરીને ભારતમાં, જ્યાં સોનાના દાગીનાનો ક્રેઝ ખૂબ જ વધારે છે. ભારતીય મહિલાઓ પાસે એટલું બધું સોનું છે કે ઘણા મોટા વિકસિત દેશોના સોનાના ભંડાર પણ તેની સામે ઓછા પડી જાય છે.
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ ફરીથી સત્તામાં આવ્યા પછી વૈશ્વિક તણાવ વધ્યો છે. ખાસ કરીને તેમની ટેરિફ જાહેરાત પછી, વૈશ્વિક અર્થતંત્રનો મૂડ બદલાઈ ગયો છે. આને કારણે, સોનાને ઘણો ટેકો મળી રહ્યો છે અને આ વર્ષે સોનાના ભાવમાં ડોલરમાં 32%નો વધારો થયો છે. ચાલો સમજીએ કે સોનાનો ભાવ આટલો કેમ વધી રહ્યો છે?
જ્યારે અમેરિકાએ વૈશ્વિક ટેરિફ સિસ્ટમની જાહેરાત કરી, ત્યારે છેલ્લા એક મહિનામાં સોનાએ શાનદાર પ્રદર્શન કર્યું. આનું કારણ એ છે કે ભૂ-રાજકીય અનિશ્ચિતતા વધી છે અને યુએસ ફેડરલ રિઝર્વ વ્યાજ દરોમાં ઘટાડો કરે તેવી અપેક્ષા છે.
સોનામાં વધારો થવાનું એક કારણ સેન્ટ્રલ બેંકોનું યુએસ ડોલર રિઝર્વથી અંતર પણ છે. આ વર્ષની શરૂઆતથી, ખાસ કરીને શરૂઆતના કેટલાક મહિનામાં ડોલર 11% ઘટ્યો છે. સેન્ટ્રલ બેંકો ફક્ત ડોલર રિઝર્વ વેચી રહી નથી, પરંતુ યુરોપ અને જાપાનમાં બોન્ડ યીલ્ડમાં પણ વધારો થયો છે, જે સરકારી બોન્ડની માંગમાં ઘટાડો દર્શાવે છે. સોનું ધીમે ધીમે અન્ય ચલણોનું સ્થાન લઈ રહ્યું છે.
ફાઇનાન્શિયલ એક્સપ્રેસના અહેવાલ મુજબ, શક્ય છે કે સોનું મુખ્ય અનામત સંપત્તિ બને, પરંતુ તે હાલમાં શક્ય લાગતું નથી. આ માટે, વૈશ્વિક અર્થતંત્રની સ્થિતિ વધુ ખરાબ થવી પડશે. દરેક જગ્યાએ ફુગાવો વધવો પડશે, વેપાર અને GDP ઘટવો પડશે. આવું હજુ સુધી થયું નથી. પરંતુ સોનામાં તાજેતરનો વધારો સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે કેટલાક રોકાણકારો અને કેન્દ્રીય બેંકો ચિંતિત છે.
શેરબજારની ગતિવિધિ
શેરબજાર સતત સકારાત્મક સંકેતો આપી રહ્યું છે. આ વર્ષે નિફ્ટી ઇન્ડેક્સ 5% અને S&P 500 ઇન્ડેક્સ 9% વધ્યો છે. યુએસ શેરબજાર રેકોર્ડ ઊંચાઈ પર છે, અને ભારતીય શેરબજાર પણ જૂનના અંતમાં બનાવેલા તેના રેકોર્ડ ઊંચાઈની નજીક છે. યુએસ શેરબજારની અસ્થિરતાને માપતો VIX ઇન્ડેક્સ 14.5 પર છે. ભારતીય શેરબજારની અસ્થિરતાને માપતો ભારત VIX ઇન્ડેક્સ 10.1 પર છે.
બંને તેમની લાંબા ગાળાની સરેરાશની નજીક અથવા નીચે છે. શેરબજારમાંથી કોઈ ખરાબ સમાચાર આવવાના કોઈ સંકેત નથી. સોના અને શેરબજારની વાર્તામાં સ્પષ્ટ મેળ ખાતો નથી. સોનું, ચલણ અને બોન્ડ બજારો ખરાબ સમાચાર સૂચવે છે, જ્યારે શેરબજાર કહી રહ્યું છે કે બધું બરાબર છે. વહેલા કે મોડા, આમાંથી કોઈ એક બજારમાં સુધારો થશે. પ્રશ્ન એ છે કે તે કયું બજાર હશે?
છૂટક અને સંસ્થાકીય રોકાણકારો
છૂટક રોકાણકારોની કમનસીબ છબી એ છે કે તેઓ સંસ્થાકીય રોકાણકારો કરતાં વધુ વખત ખોટા સાબિત થાય છે. છૂટક રોકાણકારો સોના અને શેરબજાર બંનેમાં મોટી હાજરી ધરાવે છે. પરંતુ ચલણ અને બોન્ડ બજારોમાં તેમનો હિસ્સો ઓછો છે. આ બંને બજારો મોટે ભાગે સંસ્થાકીય રોકાણકારો દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. બોન્ડ અને ચલણ બજારોની ગતિવિધિ જોતાં, એવું લાગે છે કે સંસ્થાકીય રોકાણકારો હાલમાં નિરાશાવાદી છે.
સોનું અને શેરબજાર બંને એકસાથે વધી રહ્યા હોવાથી, તે દર્શાવે છે કે છૂટક રોકાણકારો વધુ આશાવાદી છે, પરંતુ તેઓ તેમના દાવને સુરક્ષિત પણ રાખી રહ્યા છે. સમય જ કહેશે કે કયું જૂથ સાચું નીકળે છે. ઇતિહાસ પર નજર કરીએ તો, સંસ્થાકીય રોકાણકારોએ છૂટક રોકાણકારો કરતાં વધુ સારું પ્રદર્શન કર્યું છે.
