ઘણીવાર એવું જોવા મળે છે કે જ્યારે માતા-પિતા તેમની બધી મિલકત બાળકોમાં વહેંચી દે છે, ત્યારે બાળકો તેમની સંભાળ રાખી શકતા નથી. કેટલાક બાળકો તો એવા પણ છે જે પોતાના માતા-પિતાને રસ્તા પર અથવા વૃદ્ધાશ્રમમાં ત્યજી દે છે. હવે તે કંઈ કરી શકતા નથી કારણ કે તેણે બધી મિલકત બાળકોમાં વહેંચી દીધી છે. જોકે, હવે એવું નથી, કારણ કે જો માતા-પિતા ઇચ્છે તો, તેઓ તેમના બાળકો પાસેથી તે મિલકત પાછી લઈ શકે છે જે તેમણે પોતે તેમને આપી હતી.
જાળવણી અને કલ્યાણ અધિનિયમ 2007 મુજબ, વૃદ્ધ માતાપિતા અને નિઃસંતાન વરિષ્ઠ નાગરિકો તેમના બાળકો અથવા વારસદારો પાસેથી તેમની મિલકત પાછી લઈ શકે છે. આમાં જૈવિક, દત્તક લીધેલા અને સાવકા બાળકોનો સમાવેશ થાય છે.
જો કોઈ વૃદ્ધ માતા-પિતાએ તેમના બાળકોને તેમની મિલકત આ શરતે આપી હોય કે તેઓ તેમની સંભાળ રાખશે, પરંતુ બાળકો તેમની જવાબદારી નિભાવતા નથી, તો માતા-પિતા મિલકત પાછી મેળવી શકે છે. આ જોગવાઈ બાળકોની અવગણનાનો ભોગ બનેલા માતાપિતા માટે રક્ષણાત્મક કવચ તરીકે કાર્ય કરે છે.
માતાપિતા તેને એકપક્ષીય રીતે રદ કરી શકે છે!
આવા જ એક કેસની સુનાવણી કરતી વખતે, મદ્રાસ હાઈકોર્ટની એક બેન્ચે ચુકાદો આપ્યો કે જો મિલકત ટ્રાન્સફર (સેટલમેન્ટ ડીડ) માં ઉલ્લેખ કરવામાં આવે કે મિલકત ફક્ત પ્રેમ અને સ્નેહથી આપવામાં આવી રહી છે, તો માતાપિતા તેને એકપક્ષીય રીતે રદ કરી શકે છે. તેમણે કહ્યું કે પ્રેમ અને સ્નેહ એ મિલકતના ટ્રાન્સફર માટે એક પ્રકારનો વિચાર છે અને જો તેનો ભંગ થાય છે, તો માતાપિતા તેમના અધિકારોનું રક્ષણ કરવા માટે કાયદાનો સંપર્ક કરી શકે છે.
વરિષ્ઠ નાગરિકો સંભાળ અને કલ્યાણ કાયદો
આ મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય દરમિયાન, ન્યાયાધીશ સુબ્રમણ્યમે વરિષ્ઠ નાગરિકોના કલ્યાણ અને સલામતીને પ્રાથમિકતા આપવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે સ્પષ્ટતા કરી કે જો બાળકો તેમના માતાપિતાની સંભાળ રાખવામાં નિષ્ફળ જાય અને તેમના પ્રત્યે બેદરકારીભર્યું વલણ અપનાવે, તો ‘વરિષ્ઠ નાગરિક સંભાળ અને કલ્યાણ અધિનિયમ’ હેઠળ, માતાપિતાને તેમની મિલકત પાછી મેળવવાનો અધિકાર રહેશે.
મારે ક્યાં અપીલ કરવી જોઈએ?
મિલકત મેળવવા માટે, વ્યક્તિએ તે જિલ્લાના ખાસ ટ્રિબ્યુનલ સમક્ષ પોતાનો દાવો રજૂ કરવો પડશે. જો બીજી બાજુથી કોઈ હાજર ન થાય તો જિલ્લા વિશેષ ટ્રિબ્યુનલને એકપક્ષીય આદેશ જારી કરવાનો અધિકાર છે. આ ઉપરાંત, પરસ્પર સંમતિના આધારે મામલો સમાધાન માટે મોકલી શકાય છે.
