નેશનલ ડેસ્કઃ ભારતના અગ્રણી ઉદ્યોગપતિ રતન ટાટાનું મુંબઈની બ્રીચ કેન્ડી હોસ્પિટલમાં 86 વર્ષની વયે નિધન થયું છે. તેમના યોગદાન અને સિદ્ધિઓ માટે તેમને ભારતના સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કારો, પદ્મ ભૂષણ (2000) અને પદ્મ વિભૂષણ (2008) એનાયત કરવામાં આવ્યા હતા. રતન ટાટા પારસી સમુદાયના હતા અને તેમના અંતિમ સંસ્કાર પારસી પરંપરા મુજબ કરવામાં આવશે. હાલમાં, રતન ટાટાના પાર્થિવ દેહને સવારે 10.30 વાગ્યે NCPA લૉનમાં લઈ જવામાં આવશે, જેથી લોકો મૃત આત્માને અંતિમ શ્રદ્ધાંજલિ આપી શકે.
અંતિમ સંસ્કારની માહિતી
રતન ટાટા પારસી સમુદાયમાંથી આવે છે પરંતુ તેમના અંતિમ સંસ્કાર પારસી ધાર્મિક વિધિઓને બદલે હિન્દુ પરંપરાઓ અનુસાર કરવામાં આવશે. તેમના પાર્થિવ દેહને સાંજે 4 વાગ્યે મુંબઈના વરલીમાં ઇલેક્ટ્રિક સ્મશાનગૃહમાં રાખવામાં આવશે. અહીં લગભગ 45 મિનિટ સુધી પ્રાર્થના થશે, ત્યારબાદ અંતિમ સંસ્કારની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થશે. રતન ટાટાના પાર્થિવ દેહ કોલાબા સ્થિત તેમના ઘરે લઈ જવામાં આવ્યા છે. તેમના અંતિમ સંસ્કાર ગુરુવારે વર્લીના સ્મશાનભૂમિમાં કરવામાં આવશે. તેમના પાર્થિવ દેહને સવારે 10:30 વાગ્યે NCPA લૉનમાં રાખવામાં આવશે, જેથી લોકો મૃત આત્માને અંતિમ શ્રદ્ધાંજલિ આપી શકે. બાદમાં, સાંજે 4 વાગ્યે, પાર્થિવ દેહ નરીમાન પોઈન્ટથી વરલી સ્મશાનગૃહ પ્રાર્થના હોલ સુધીની તેની અંતિમ યાત્રા માટે રવાના થશે.
પરિવારના જણાવ્યા અનુસાર, તેમના મૃતદેહને સ્મશાનભૂમિ પર રાષ્ટ્રધ્વજમાં લપેટવામાં આવશે અને પોલીસ બંદૂકની સલામી આપવામાં આવશે. આ પછી પારસી રિવાજ મુજબ અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવશે.
પારસી અંતિમ સંસ્કાર પરંપરાઓ
પારસી સમુદાયના અંતિમ સંસ્કાર હિન્દુ, મુસ્લિમ અને ખ્રિસ્તી પરંપરાઓથી નોંધપાત્ર રીતે અલગ છે. પારસીઓ તેમના મૃતકોને બાળતા નથી અને દફનાવતા નથી. તેમની પરંપરા લગભગ 3,000 વર્ષ જૂની છે, જેમાં મૃતદેહોને “ટાવર ઓફ સાયલન્સ” અથવા દખ્મામાં મૂકવામાં આવે છે.
ટાવર ઓફ સાયલન્સ શું છે?
જ્યારે કોઈ પારસી વ્યક્તિનું મૃત્યુ થાય છે, ત્યારે તેમના શરીરને શુદ્ધિકરણ પ્રક્રિયા પછી ટાવર ઓફ સાયલન્સમાં ખુલ્લામાં છોડી દેવામાં આવે છે. આને “દોખ્મેનાશિની” કહેવામાં આવે છે, જેમાં મૃત શરીરને સૂર્ય અને માંસાહારી પક્ષીઓ માટે છોડી દેવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયાને આકાશ દફન તરીકે પણ જોઈ શકાય છે. બૌદ્ધ ધર્મમાં પણ આ પ્રકારની અંતિમવિધિ કરવામાં આવે છે, જ્યાં મૃતદેહોને ગીધને સોંપવામાં આવે છે.
રતન ટાટાના અંતિમ સંસ્કાર માત્ર તેમના પરિવાર અને પ્રિયજનો માટે વ્યક્તિગત નુકસાન નથી, પરંતુ તેમના દ્વારા સ્થાપિત મૂલ્યો અને પરંપરાઓની યાદ અપાવે છે. પારસી અંતિમ સંસ્કારની આ અનોખી પ્રક્રિયા તેમના જીવન પ્રત્યેના અભિગમને દર્શાવે છે.
વાસ્તવમાં, પારસી સમુદાય, જે એક સમયે વર્તમાન ઈરાન એટલે કે પર્શિયામાં વસ્તી ધરાવતો હતો, હવે સમગ્ર વિશ્વમાં માત્ર થોડા જ બચ્યા છે. 2021માં કરાયેલા સર્વે મુજબ વિશ્વમાં પારસીઓની સંખ્યા 2 લાખથી ઓછી છે. આ સમુદાય તેની અનન્ય અંતિમવિધિ પરંપરાને કારણે ઘણા પડકારોનો સામનો કરી રહ્યો છે. વર્ષોથી, પારસીઓએ ટાવર ઓફ સાયલન્સ માટે યોગ્ય જગ્યાના અભાવ અને ગરુડ અને ગીધ જેવા માંસાહારી પક્ષીઓની ઘટતી સંખ્યાને કારણે તેમના અંતિમ સંસ્કારમાં ફેરફાર કરવાની ફરજ પડી છે.
