ભારતે બ્રિટનમાંથી 100 ટન સોનું આયાત કર્યું છે, જ્યારથી આ સમાચાર આવ્યા છે ત્યારથી તેના વિશે વિવિધ અટકળો લગાવવામાં આવી રહી છે. RBIએ આટલું સોનું મંગાવ્યા પછી શું થયું? આજે રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે આ અંગે પોતાનું વલણ સ્પષ્ટ કર્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે સેન્ટ્રલ બેંક બ્રિટનથી 100 ટન સોનાનો ભંડાર ભારતમાં લાવી છે, કારણ કે દેશમાં પર્યાપ્ત સંગ્રહ ક્ષમતા છે. આમાંથી બીજો કોઈ અર્થ ન લેવો જોઈએ.
આરબીઆઈએ નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં બ્રિટનમાં સંગ્રહિત તેનું 100 ટન સોનું સ્થાનિક તિજોરીમાં ટ્રાન્સફર કર્યું છે. 1991 પછી સોનાનું આ સૌથી મોટું ટ્રાન્સફર છે. વર્ષ 1991માં, વિદેશી હૂંડિયામણની કટોકટીનો સામનો કરવા માટે, સોનાનો મોટો હિસ્સો ગીરવે રાખવા માટે તિજોરીમાંથી બહાર કાઢવામાં આવ્યો હતો. દાસે અહીં જણાવ્યું હતું કે વિદેશમાં રાખવામાં આવેલ સોનાનો જથ્થો લાંબા સમયથી સ્થિર હતો.
તેમણે કહ્યું, “તાજેતરના વર્ષોમાં, ડેટા દર્શાવે છે કે રિઝર્વ બેન્ક તેના અનામતના ભાગરૂપે સોનું ખરીદી રહી છે અને તેની માત્રા વધી રહી છે. અમારી પાસે સ્થાનિક (સ્ટોરેજ) ક્ષમતા છે.” તેથી ભારતની બહાર રાખવામાં આવેલ સોનું લાવીને દેશમાં રાખવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. તેણે કહ્યું, “બસ, આનો બીજો કોઈ અર્થ ન લેવો જોઈએ.”
દેશના ગોલ્ડ રિઝર્વમાં વધારો
સત્તાવાર માહિતી અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં દેશનો કુલ સોનાનો ભંડાર 27.46 ટન વધીને 822 ટન થયો છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે, સોનાનો મોટો હિસ્સો વિદેશમાં જમા છે. અન્ય દેશોની જેમ ભારતનું સોનું પણ બેન્ક ઓફ ઈંગ્લેન્ડમાં જમા છે. ભારતમાં 100 ટન સોનું પરત આવવાથી સ્થાનિક અનામતમાં પડેલા સોનાનો કુલ જથ્થો વધીને 408 ટનથી વધુ થઈ ગયો છે.
આનો અર્થ એ થયો કે સ્થાનિક અને વિદેશી હોલ્ડિંગ હવે લગભગ સમાન છે. કેન્દ્રીય બેંકના વાર્ષિક અહેવાલ મુજબ, 2023-24માં જારી કરાયેલી નોટોના બદલામાં 308 ટનથી વધુ સોનું સ્થાનિક સ્તરે રાખવામાં આવ્યું છે. આ ઉપરાંત 100.28 ટન સોનું સ્થાનિક સ્તરે બેંકિંગ વિભાગની મિલકત તરીકે રાખવામાં આવ્યું છે. કુલ સોનાના ભંડારમાંથી 413.79 ટન વિદેશમાં રાખવામાં આવ્યા છે.
તમને જણાવી દઈએ કે વિશ્વમાં ભૌગોલિક રાજકીય તણાવ વચ્ચે અસ્થિરતા સામે રક્ષણ આપવા માટે, ભારતીય રિઝર્વ બેંકે આ વર્ષે જાન્યુઆરીથી એપ્રિલ સુધીના 4 મહિનામાં તેના ગોલ્ડ રિઝર્વમાં 24 ટન સોનું ઉમેર્યું છે. સોનાનો આ જથ્થો 2023માં સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન ખરીદાયેલા સોના કરતાં લગભગ દોઢ ગણો છે.
