રિઝર્વ બેંકના વાર્ષિક અહેવાલ મુજબ નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં ડિજિટલ પેમેન્ટ ફ્રોડના 36 હજાર 75 કેસ નોંધાયા છે, જે 2022-23માં 9 હજાર 46 હતા. જો તમે પણ UPI યુઝર છો તો તમારે ખૂબ જ સાવચેત રહેવાની જરૂર છે કારણ કે આ દિવસોમાં એક મોટું કૌભાંડ ચાલી રહ્યું છે. આ કૌભાંડનું નામ છે ‘UPI ઓવરપેમેન્ટ સ્કેમ’. ચાલો જાણીએ શું છે આ કૌભાંડ અને તેનાથી કેવી રીતે બચી શકાય.
‘UPI ઓવરપેમેન્ટ સ્કેમ’ શું છે?
કલ્પના કરો કે તમે વ્યસ્ત દિવસની વચ્ચે ઓફિસમાં કામ કરી રહ્યા છો અને અચાનક તમને ફોન આવે છે અને તમારી સામેનો વ્યક્તિ તમને કહે છે કે તેણે તમને ભૂલથી 20 હજાર રૂપિયા મોકલી દીધા છે અને તે હોસ્પિટલમાં છે. તે કહે છે કે મારા પૈસા તરત જ પરત કરો કારણ કે તેના પરિવારમાં મેડિકલ ઈમરજન્સી છે. તેની તરફથી તમને 200 રૂપિયા મોકલવામાં આવ્યા છે.
સ્કેમર તમારા પર એટલું દબાણ કરે છે કે તમે તમારી UPI પેમેન્ટ ખોલો છો અને તમને લાગે છે કે તમારા ખાતામાં પૈસા આવી ગયા છે, પરંતુ તે રૂપિયા 20,000 રૂપિયા છે. આ રીતે, આ એક સામાન્ય ભૂલ છે જે તમે ઉતાવળમાં કરો છો. જ્યારે તમે લંચ બ્રેક દરમિયાન ફ્રી હો અને તમારું એકાઉન્ટ બેલેન્સ ચેક કરો, ત્યારે તમે જોશો કે તમે આખી ગેમ સમજી ગયા છો. માત્ર હવે તમને ખ્યાલ આવશે કે તમે એક કૌભાંડનો શિકાર બન્યા છો.
આપણે કેવી રીતે બચી શકીએ?
ડિજિટલ બેન્કિંગ પ્લેટફોર્મ ફ્રીઓના કો-ફાઉન્ડર અને સીઈઓ કુણાલ વર્મા કહે છે કે આ સ્કેમ આ દિવસોમાં ખૂબ જોવા મળી રહ્યો છે, જેમાં છેતરપિંડી કરનાર તમને નાની રકમ મોકલે છે અને મોટી રકમની માંગણી કરે છે. આ પછી, છેતરપિંડી કરનાર પીડિતને ફોન કરે છે અને તેની પાસેથી પૈસાની માંગણી કરે છે અને તેને કહે છે કે તેને આ પૈસા ભૂલથી મળી ગયા છે, મેડિકલ ઈમરજન્સી છે, મહેરબાની કરીને તેને પરત કરો…
કુણાલ વધુમાં કહે છે કે નિર્દોષ લોકો પણ કૌભાંડીઓની વાતોનો શિકાર બને છે. આ કૌભાંડો એટલા માટે પણ વધી રહ્યા છે કારણ કે લોકો મોટાભાગે તેમના કામમાં વ્યસ્ત હોય છે અને તેની તપાસ કરતા નથી. પરંતુ તમારે ખૂબ કાળજી રાખવાની જરૂર છે. જ્યારે પણ તમને આવો ફોન આવે તો તરત જ તેની તપાસ કરો. કોઈપણ બાબતમાં ઉતાવળ કરવાની જરૂર નથી. જો તમને લાગે કે આ કૌભાંડ છે તો તરત જ તમારી બેંક અને UPI એપ પ્રોવાઈડરને ફરિયાદ કરો. આ સિવાય તમે નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા અને સાયબર સેલ પર પણ રિપોર્ટ કરી શકો છો.
