વોટ્સએપ દ્વારા ભારતમાંથી તેનો કારોબાર બંધ કરવાના સમાચારો જોરમાં છે. તેનું કારણ આઈટી એક્ટ હોવાનું માનવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં નવા આઈટી એક્ટ 2000માં જોગવાઈ છે કે જો સરકાર ઈચ્છે તો વોટ્સએપે યુઝર્સની માહિતી સરકારને સોંપવી પડશે. તેના આધારે એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે જો સરકાર વોટ્સએપ પર દબાણ લાવવાનો પ્રયાસ કરશે તો વોટ્સએપ ભારત છોડી શકે છે, કારણ કે સરકારે આઈટી એક્ટમાં ફેરફાર કરીને આવું કરવું ફરજિયાત બનાવ્યું છે. મતલબ કે વોટ્સએપ સરકાર ના પાડી શકે નહીં.
જવાબ આપતા IT મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે કહ્યું કે WhatsApp અને તેની પેરેન્ટ કંપની Meta એ ભારતમાં તેમની સેવા બંધ કરવા વિશે કોઈ માહિતી આપી નથી. મંત્રીએ સંસદમાં લેખિતમાં આ પ્રશ્નનો જવાબ આપ્યો છે. અશ્વિની વૈષ્ણવનો આ જવાબ કોંગ્રેસના સાંસદ વિવેક ટંખાના પ્રશ્નના જવાબમાં આવ્યો છે, જેમાં ટંખાએ આઈટી એક્ટની કલમ 69A હેઠળ વોટ્સએપમાંથી યુઝરની વિગતો લેવા અને ભારતમાં તેને બંધ કરવા અંગે પ્રશ્ન પૂછ્યો હતો.
પોતાના પર લાગેલા આરોપો વચ્ચે સરકારે કહ્યું કે તે સોશિયલ મીડિયા પર કોઈ નિયંત્રણ રાખવા માંગતી નથી. તેનો એવો કોઈ ઈરાદો નથી. જો કે કેન્દ્ર સરકાર રાષ્ટ્રની એકતા અને સાર્વભૌમત્વની બાબતમાં કોઈ સમજૂતી કરવા માંગતી નથી. સરકાર અને વોટ્સએપ વચ્ચેનો વિવાદ નવો નથી. આ વર્ષની શરૂઆતમાં વોટ્સએપે દિલ્હી કોર્ટને કહ્યું હતું કે જો સરકાર એન્ક્રિપ્શન આધારિત સંદેશાઓ તોડવા માટે દબાણ કરશે તો તે ભારતમાં કામ કરવાનું બંધ કરશે.
અગાઉ સરકારના નવા સંશોધિત આઈટી એક્ટને વોટ્સએપ દ્વારા કોર્ટમાં પડકારવામાં આવ્યો હતો. WhatsAppએ કહ્યું કે IT એક્ટના નવા નિયમો યુઝર્સની ગોપનીયતા સાથે ચેડા કરે છે, જે ગેરબંધારણીય છે. વોટ્સએપે દિલ્હી હાઈકોર્ટને કહ્યું કે એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્શન યુઝર્સની પ્રાઈવસીનું રક્ષણ કરે છે. આમાં મેસેજ મોકલનાર અને સંદેશ પ્રાપ્ત કરનાર વ્યક્તિ સિવાય, અન્ય કોઈ સંદેશ વાંચી શકશે નહીં.
વોટ્સએપ વતી કોર્ટમાં હાજર રહેલા તેજસ કારિયાએ દલીલ કરી હતી કે જો વોટ્સએપ એન્ક્રિપ્શનને તોડે છે, તો વોટ્સએપનું અસ્તિત્વ ખતમ થઈ જશે, કારણ કે પ્રાઈવસી ફીચરના કારણે યુઝર્સ વોટ્સએપ પર આવે છે. આંકડાઓ અનુસાર ભારત WhatsApp માટે સૌથી મોટું બજાર છે, જ્યાં ચીનમાં WhatsAppના ઉપયોગ પર પહેલેથી જ પ્રતિબંધ છે. યુક્રેનને સમર્થન આપવાના કારણે રશિયાએ પણ વોટ્સએપના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. જો આપણે ભારતની વાત કરીએ તો ભારતમાં વોટ્સએપના કુલ યુઝર્સ લગભગ 400 મિલિયન છે.
