ઘણા લોકો સાપનું નામ સાંભળીને ડરી જાય છે અને જો તે તેમની સામે આવી જાય છે, તો તેઓ ડરના કારણે કંઈપણ વિચારી શકતા નથી. જો યોગ્ય સમયે સારવાર ન મળે તો સાપનો ડંખ જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે. પરંતુ એક પ્રશ્ન હંમેશા ઉભો થાય છે કે જ્યારે આવા ખતરનાક સાપ મોટા પ્રાણીઓને મારી શકે છે, તો પછી નોળિયો કેવી રીતે બચી જાય છે? ઼
નોળિયો પોતાને સાપના ઝેરથી કેવી રીતે બચાવે છે?
નોળિયો અને સાપ વચ્ચેની દુશ્મની ઘણી જૂની છે. ઘણીવાર તમે જોયું હશે કે સાંભળ્યું હશે કે નોળિયો સાપ સાથે લડે છે અને જીતી પણ જાય છે. સાપનું ઝેર એટલું ઘાતક છે કે તેના કારણે મોટા-મોટા જાનવરો પણ મરી જાય છે, પણ નોળિયા પર તેની ખાસ અસર કેમ નથી થતી?
વાસ્તવમાં નોળિયાના શરીરમાં એક ખાસ પ્રકારનું પ્રોટીન હોય છે, જેને એસિટિલકોલાઇન કહેવામાં આવે છે. આ પ્રોટીન સાપના ઝેરની ન્યુરોટોક્સિક અસરને ઘટાડે છે, જેના કારણે નોળિયો ઝેર ચડવા છતાં જીવિત રહી શકે છે. તેને સાપના ઝેર માટે “રોગપ્રતિકારક” કહી શકાય. જો કે, આનો અર્થ એ નથી કે દર વખતે નોળિયો જીતે છે. ઘણી વખત સાપનું વજન નોળિયા કરતાં પણ વધી જાય છે, ખાસ કરીને જ્યારે નોળિયો નબળો હોય અથવા સાપ વધુ શક્તિશાળી હોય.
નોળિયા અને સાપ વચ્ચે શા માટે દુશ્મનાવટ?
તમે સાંભળ્યું જ હશે કે નોળિયો અને સાપ એકબીજાના શત્રુ છે. પરંતુ વાસ્તવમાં, નોળિયો માત્ર તેની ભૂખ સંતોષવા માટે સાપનો શિકાર કરે છે. ભારતમાં સૌથી ખતરનાક ગણાતા ભારતીય ગ્રે નોળિયા કિંગ કોબ્રા જેવા ખતરનાક સાપને પણ મારી શકે છે. પરંતુ નોળિયો પોતે ક્યારેય પ્રથમ હુમલો કરતું નથી, તે ફક્ત પોતાને અથવા તેના બાળકોને બચાવવા માટે યુદ્ધમાં પ્રવેશ કરે છે.
