વાયનાડ કે રાયબરેલી? આખરે રાહુલ ગાંધીએ આ કોયડો ઉકેલી નાખ્યો. રાહુલે વાયનાડ અને રાયબરેલીના લોકોમાંથી એક પસંદ કરવાનું હતું. તેમણે વાયનાડ સીટ છોડીને રાયબરેલી સીટથી સાંસદ રહેવાનો નિર્ણય કર્યો. હવે પ્રિયંકા ગાંધી વાયનાડ લોકસભા સીટની પેટાચૂંટણીથી રાજકીય પદાર્પણ કરશે. જો પ્રિયંકા જીતશે તો તે પહેલીવાર લોકસભામાં પહોંચશે અને રાહુલ-પ્રિયંકા પહેલીવાર લોકસભામાં સાથે જોવા મળી શકે છે. આ સાથે આ પહેલીવાર બનશે જ્યારે નેહરુ-ગાંધી પરિવારના ત્રણ સભ્યો એકસાથે સંસદમાં હશે. સોનિયા ગાંધી રાજ્યસભાના સભ્ય છે. જો કે, આનાથી પક્ષને વંશવાદી રાજકારણમાં સામેલ કરવા અને માત્ર એક પરિવારને પ્રોત્સાહન આપવા બદલ ટીકાનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
રાહુલ ગાંધીએ વાયનાડ સીટ કેમ છોડી?
રિપોર્ટ અનુસાર રાહુલ ગાંધીએ વાયનાડ સીટ છોડવાનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે પાર્ટી ઉત્તર પ્રદેશમાં લડાઈ ચાલુ રાખવા માંગે છે. વાયનાડના લોકોને સંદેશમાં રાહુલે કહ્યું, ‘હવે તમારી પાસે બે સાંસદ હશે, હું આવતો રહીશ. વાયનાડના લોકોએ મને સાથ આપ્યો, ખૂબ જ મુશ્કેલ સમયમાં લડવાની શક્તિ આપી. આ દરમિયાન પ્રિયંકા ગાંધીએ કહ્યું, ‘હું વાયનાડના લોકોને રાહુલની ગેરહાજરી અનુભવવા નહીં દઉં. હું સખત મહેનત કરીશ. હું વાયનાડમાં દરેકને ખુશ કરવા અને સારો પ્રતિનિધિ બનવાનો મારાથી શ્રેષ્ઠ પ્રયાસ કરીશ.
યુપીમાં કોંગ્રેસે આ વખતે જોરદાર વાપસી કરી છે
તાજેતરમાં પૂર્ણ થયેલી લોકસભા ચૂંટણી 2024માં કોંગ્રેસે ઉત્તર પ્રદેશમાં છ બેઠકો જીતીને થોડી પુનરાગમન કરી, કારણ કે પાર્ટીએ 2019ની ચૂંટણીમાં રાયબરેલી સિવાયની તમામ બેઠકો ગુમાવી દીધી હતી. આમાં અમેઠીનો પણ સમાવેશ થાય છે, જ્યાં સ્મૃતિ ઈરાનીએ રાહુલ ગાંધીને હરાવ્યા હતા. પાર્ટી 2019માં યુપીમાં તેના સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચી ગઈ હતી અને રાજ્યમાં તેનો વોટ શેર માત્ર 6.36 ટકા હતો.
2014માં પણ સ્થિતિ વધુ સારી ન હતી અને પાર્ટી માત્ર બે સીટો રાયબરેલી અને અમેઠી જીતી શકી હતી. તે સમયે યુપીમાં કોંગ્રેસનો વોટ શેર 7.53 ટકા હતો. જો કે, આ વખતે પાર્ટીએ માત્ર 17 સીટો પર ચૂંટણી લડી હતી અને બાકીની સીટો તેના ઈન્ડિયા બ્લોક સાથી પક્ષો માટે છોડી દીધી હતી. તેમાંથી કોંગ્રેસ છ બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી અને મર્યાદિત બેઠકો પર ચૂંટણી લડવા છતાં તેનો વોટ શેર વધીને 9.46 ટકા થયો હતો.
રાહુલ ગાંધીનો આ નિર્ણય શું સંદેશ આપે છે?
લોકસભાની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે સમાજવાદી પાર્ટી સાથે યુપીમાં ચૂંટણી લડી હતી અને પાર્ટીને સકારાત્મક પરિણામો મળતાં રાજ્યમાં ભાજપ વિરુદ્ધ વાતાવરણ જોવા મળ્યું હતું. ભાજપ માત્ર 33 સીટો જીતવામાં સફળ રહી હતી, જ્યારે 2019માં તેણે 62 સીટો પર કબજો કર્યો હતો. લોકસભામાં સૌથી વધુ પ્રતિનિધિત્વ ધરાવતા રાજ્યના સકારાત્મક પરિણામો સાથે, કોંગ્રેસ પાર્ટી સંદેશ આપવા માંગે છે કે રાહુલ ગાંધી બેઠક અને રાજ્ય છોડી રહ્યા નથી, જેણે ચૂંટણીમાં તેમને અને પાર્ટીને સારા પરિણામો આપ્યા છે.
રાયબરેલીને જાળવી રાખવાનો નિર્ણય કરીને, રાહુલે પાર્ટીને સ્પષ્ટ સંદેશ આપ્યો છે કે તે યુપી અને હિન્દી હાર્ટલેન્ડમાં તેની લડાઈ ચાલુ રાખશે. આ સાથે યુપીમાંથી મળેલા સકારાત્મક પરિણામોના આધારે તે ભાજપ સાથે સ્પર્ધા કરશે. 2027ની યુપી વિધાનસભા ચૂંટણીની તૈયારી દરમિયાન કોંગ્રેસ પોતાની કેટલીક જમીન બચાવવાનો પ્રયાસ કરશે. 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે તમામ 403 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી, પરંતુ માત્ર બે બેઠકો જીતી શકી હતી. પ્રિયંકાની પ્રગતિ છતાં તેમનો વોટ શેર ઘટીને 2.33 ટકા થઈ ગયો. સપા સાથે કોંગ્રેસના ગઠબંધન વચ્ચે રાયબરેલી બેઠક પસંદ કરવાનો રાહુલ ગાંધીનો નિર્ણય સંપૂર્ણપણે વ્યૂહાત્મક છે.
વાયનાડથી કેમ પ્રિયંકા ગાંધી લડી રહી છે?
રાહુલે વારંવાર દાવો કર્યો છે કે તેમનું વાયનાડ સાથે ભાવનાત્મક જોડાણ છે. જ્યારે 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ તેના સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચી ગઈ હતી અને યુપીમાં તેનો લગભગ સફાયો થઈ ગયો હતો ત્યારે આ મતવિસ્તાર રાહુલ માટે મદદગાર સાબિત થયો હતો. તે સમયે કોંગ્રેસ નેતાએ તેમનો પારિવારિક ગઢ અમેઠી પણ ગુમાવ્યો હતો, જ્યાંથી રાહુલને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. તે સમયે, કેરળમાં કોંગ્રેસના કેટલાક નેતાઓએ રાજ્યમાં સંસદીય ચૂંટણીમાં પાર્ટીના નેતૃત્વ હેઠળના યુનાઇટેડ ડેમોક્રેટિક ફ્રન્ટ (UDF) ની નજીકની જીત માટે રાજ્યમાંથી ચૂંટણી લડવાના રાહુલના નિર્ણયને પણ જવાબદાર ઠેરવ્યો હતો.
તદુપરાંત પાર્ટીને બે વર્ષ પછી 2021 માં વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં મોટો આંચકો લાગ્યો હતો, જ્યારે કેરળના લોકોએ પિનરાઈ વિજયનને સત્તામાં બીજી મુદત આપી હતી. કોંગ્રેસનું કેરળ એકમ માને છે કે વિજયન સરકાર સામે સત્તા વિરોધી ભાવના વધી રહી છે અને રાહુલ ગાંધી આ બેઠક જાળવી રાખવા ઈચ્છે છે. જેથી સીપીઆઈ(એમ) એ મુદ્દો ઉઠાવી ન શકે કે રાહુલ ગાંધી યુપીમાં રાજકીય લાભની શોધમાં કેરળમાંથી ભાગી ગયા. તેથી, પ્રિયંકાને મેદાનમાં ઉતારવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે જેથી કરીને સંદેશ આપી શકાય કે ગાંધી પરિવારે વાયનાડ અને કેરળથી પોતાને દૂર કર્યા નથી.
વાયનાડ સીટ પરથી પ્રિયંકા ગાંધીને મેદાનમાં ઉતાર્યા બાદ કોંગ્રેસ પાર્ટીને પણ ટીકાનો સામનો કરવો પડી શકે છે. કદાચ આ જ કારણ છે કે પ્રિયંકાએ લોકસભા ચૂંટણી દરમિયાન અમેઠીથી ચૂંટણી લડવાનું ટાળ્યું હતું. પરંતુ, કોંગ્રેસ પક્ષમાં એવી લાગણી હતી કે પ્રિયંકા ચૂંટણી લડે કે ન લડે, ભાજપ વંશવાદના મુદ્દે કોંગ્રેસ પર પ્રહાર કરવાનું ચાલુ રાખશે. અલબત્ત, હવે આ હુમલો વધુ ઉગ્ર બનશે. પાર્ટીના કેટલાક નેતાઓનું કહેવું છે કે જો બીજેપી ફરીથી 300થી વધુ સીટો જીતી હોત તો કદાચ પ્રિયંકા ચૂંટણી ન લડત.
