રેલવે સ્ટેશનો, બસ સ્ટેશનો અને સાર્વજનિક સ્થળો પર વારંવાર લખવામાં આવે છે કે મુસાફરોએ તેમના સામાનની સુરક્ષા માટે ‘યોગ્ય પગલાં’ લેવા જોઈએ. ઘણી જગ્યાએ એવું પણ લખવામાં આવ્યું છે કે મુસાફરો પોતાના સામાન માટે જવાબદાર છે. પરંતુ જો અમરકંટક એક્સપ્રેસમાંથી પેસેન્જરનો સામાન ચોરાઈ જાય તો રેલવેએ 4.7 લાખ રૂપિયાનો દંડ ભરવો પડશે. NCDRC દ્વારા આપવામાં આવેલા આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે TTએ ‘બહારના લોકોને’ રિઝર્વ કોચમાં પ્રવેશતા રોકવામાં પોતાની જવાબદારી નિભાવી નથી, જેના કારણે પેસેન્જરનો સામાન ચોરાઈ ગયો હતો. આ ઘટના મે 2017માં અમરકંટક એક્સપ્રેસમાં બની હતી.
રેલવે પર 20,000 રૂપિયાનો દંડ પણ ફટકારવામાં આવ્યો
નેશનલ કન્ઝ્યુમર ડિસ્પ્યુટ રિડ્રેસલ કમિશન (NCDRC) એ સોમવારે એક આદેશ આપ્યો હતો. જેમાં રેલવેની દલીલને ફગાવી દેવામાં આવી હતી કે રેલવે એક્ટની કલમ 100 હેઠળ જ્યાં સુધી રેલવે કર્મચારી સામાન બુક કરાવે અને રસીદ ન આપે ત્યાં સુધી રેલવે પ્રશાસનને તેની ખોટ કે ચોરી માટે જવાબદાર ઠેરવી શકાય નહીં. પરંતુ મુસાફરને માનસિક તકલીફ પહોંચાડવા બદલ રેલવે પર 20 હજાર રૂપિયાનો દંડ ફટકારવામાં આવ્યો હતો.
ઉપરાંત, ન્યાયમૂર્તિ સુદીપ અહલુવાલિયા અને રોહિત કુમાર સિંહની NCDRC બેન્ચે કહ્યું, ‘…એવું તારણ કાઢવામાં આવ્યું છે કે રેલવે સત્તાવાળાઓની બેદરકારીને કારણે અરજદાર (મુસાફર)ને અપાતી સેવાની ચોરી અને ખામી માટે રેલવે જવાબદાર છે.’
તેમણે પોતાના આદેશમાં કહ્યું છે કે, રિઝર્વ કોચમાં મુસાફરી કરી રહેલા યાત્રીઓને તેમના સામાન સાથે સંભાળવાની જવાબદારી રેલવેની છે. રાષ્ટ્રીય ઉપભોક્તા વિવાદ નિવારણ આયોગ (NCDRC) એ છત્તીસગઢ રાજ્ય ગ્રાહક આયોગના આદેશ સામે દુર્ગ નિવાસી દિલીપ કુમાર ચતુર્વેદી દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી પુનર્વિચાર અરજીની સુનાવણી દરમિયાન આ આદેશ આપ્યો હતો.
મામલો શું હતો
આ મામલો 9 મે 2017નો છે, તે સમયે દિલીપ ચતુર્વેદી તેમના પરિવાર સાથે સ્લીપર કોચમાં કટનીથી દુર્ગ જઈ રહ્યા હતા. સવારે લગભગ 2.30 વાગ્યે (12 મધ્યરાત્રિ પછી), તેણે 9.3 લાખ રૂપિયાની રોકડ અને માલસામાનની ચોરી અંગે રેલવે પોલીસમાં FIR નોંધાવી. આ પછી, તેણે દુર્ગ જિલ્લા ગ્રાહક આયોગમાં કેસ દાખલ કર્યો, જેણે દક્ષિણ પૂર્વ મધ્ય રેલવેના જીએમ, દુર્ગ સ્ટેશન માસ્ટર અને બિલાસપુર જીઆરપી પોલીસ સ્ટેશનના પ્રભારીને દાવો કરેલી રકમ ચૂકવવાનો નિર્દેશ આપ્યો. પરંતુ, ઉત્તરદાતાઓએ રાજ્ય આયોગમાં આદેશને પડકાર્યો હતો, જેણે જિલ્લા આયોગના આદેશને રદિયો આપ્યો હતો.
આના પર ચતુર્વેદીએ NCDRC સમક્ષ રિવિઝન પિટિશન દાખલ કરી હતી. એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે TT અને રેલવે પોલીસ કર્મચારીઓ આરક્ષિત ડબ્બામાં ‘અનધિકૃત વ્યક્તિઓને’ પ્રવેશ આપવામાં બેદરકારી દાખવતા હતા. તેમના વકીલે કહ્યું કે ચોરાયેલો સામાન યોગ્ય રીતે બાંધવામાં આવ્યો હતો અને બેદરકારીના કેસમાં કલમ 100નો બચાવ કરી શકાય નહીં.
