GST કાઉન્સિલે 3-4 સપ્ટેમ્બરના રોજ યોજાયેલી બેઠકમાં GST દરોમાં મોટા ફેરફારોને મંજૂરી આપી છે. આ અંતર્ગત, સિગારેટ અને ગુટખા જેવા તમાકુ ઉત્પાદનોના ભાવમાં વધારો થવાનો છે. જોકે, બીડીના ભાવમાં થોડો ઘટાડો થશે.
પહેલા બીડી પર GST 28 ટકા હતો, જે હવે ઘટાડીને 18 ટકા કરવામાં આવ્યો છે. તે જ સમયે, બીડી બનાવવામાં વપરાતા તેંદુના પાન પર GST 18 ટકાથી ઘટાડીને 5 ટકા કરવામાં આવ્યો છે. તેનાથી વિપરીત, હાલમાં સિગારેટ અને તમાકુથી બનેલા અન્ય ઉત્પાદનો પર 28 ટકાના દરે GST વસૂલવામાં આવે છે, જે હવે વધારીને 40 ટકા કરવામાં આવશે. હવે પ્રશ્ન એ થાય છે કે બીડી પર GST કેમ ઘટાડવામાં આવ્યો છે?
બીડી ઉદ્યોગ સાથે જોડાયેલા ઘણા લોકોની આજીવિકા
ખરેખર, તેનો હેતુ સ્થાનિક બીડી ઉદ્યોગને બચાવવાનો હોઈ શકે છે, જેની સાથે 70 લાખથી વધુ લોકોની આજીવિકા જોડાયેલી છે. સરકારના આ પગલાએ ચોક્કસપણે લોકોને વિચારવા મજબૂર કર્યા છે કે શું ફક્ત સિગારેટ સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે, શું બીડી હાનિકારક છે. કેટલાક લોકો તેને રાજકીય સ્વરૂપ આપી રહ્યા છે અને બિહારમાં આગામી વિધાનસભા ચૂંટણીઓ સાથે જોડી રહ્યા છે.
લોકો તેની મજાક પણ ઉડાવી રહ્યા છે કે બીડી પર GST ઘટાડવાથી સરકાર ખરેખર સામાન્ય લોકો માટે કામ કરી રહી છે. એવી ચિંતા પણ વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે કે બીડી સિગારેટ કરતાં વધુ હાનિકારક છે. સમાજના વંચિત વર્ગો દ્વારા તેનું સેવન વધુ કરવામાં આવે છે, જેના કારણે તેઓ ગંભીર રોગોનો ભોગ બને છે.
બધાએ બીડી પર GST ઘટાડવાની માંગ કરી હતી
અગાઉ, RSS સહિત અનેક સામાજિક સંગઠનોએ સરકારને બીડી પર 28 ટકા GST દર ઘટાડવા વિનંતી કરી હતી. તેમનો તર્ક હતો કે આનાથી મજૂરોને મદદ મળશે.
RSS સાથે સંકળાયેલા સ્વદેશી જાગરણ મંચે નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણને પત્ર લખીને જણાવ્યું હતું કે 28 ટકા GSTથી બીડી ઉત્પાદનના રજિસ્ટર્ડ ક્ષેત્રમાં રોજગાર પર અસર પડી છે. ફોરમે કહ્યું કે આના કારણે, બિન-નોંધાયેલ બીડી ઉત્પાદન એકમોમાં કામ કરતા કામદારોને પણ મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. સ્વદેશી જાગરણ મંચે કહ્યું હતું કે અગાઉ સરકાર બીડી પર થોડી માત્રામાં એક્સાઇઝ ડ્યુટી લાદતી હતી. ઘણા રાજ્યોએ બીડી કામદારોના હિતોને ધ્યાનમાં રાખીને બીડીના વેચાણ પર કર પણ લાદ્યો ન હતો.
વળતર ઉપકર લંબાવવામાં આવ્યો
સરકારે કહ્યું છે કે GST દરોમાં ફેરફાર 22 સપ્ટેમ્બરથી અમલમાં આવશે, પરંતુ સિગારેટ, પાન મસાલા, ગુટખા, બીડી અને અન્ય તમાકુ ઉત્પાદનો સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલી લોન ચૂકવવામાં ન આવે ત્યાં સુધી તે જ દરે વેચાતા રહેશે. તમને જણાવી દઈએ કે કોરોના મહામારી પછી, સરકારે 2026 સુધી વળતર ઉપકર લાગુ રાખવાનો નિર્ણય લીધો હતો.
આ લક્ઝરી અને પાપ વસ્તુઓ પર લાદવામાં આવતો કર છે. કેન્દ્ર સરકારે કોવિડ-19 દરમિયાન રાજ્યોને મદદ કરવા માટે 2.69 લાખ કરોડ રૂપિયાની લોન લીધી હતી. આ લોન ચૂકવવા માટે વળતર ઉપકર લંબાવવામાં આવ્યો હતો.
