જો તમે પણ રેશનકાર્ડ ધારક છો, તો આ સમાચાર તમારા માટે ખૂબ ઉપયોગી થઈ શકે છે. વાસ્તવમાં, કેન્દ્ર સરકાર ટૂંક સમયમાં દેશભરમાંથી એક કરોડથી વધુ રેશનકાર્ડ ધારકોના નામ કાઢી શકે છે. રેશનકાર્ડ યોજનામાં પારદર્શિતા લાવવા અને વાસ્તવિક લાભાર્થીઓને સહાય પૂરી પાડવાના ઉદ્દેશ્યથી આ મોટી કાર્યવાહી કરવામાં આવી રહી છે.
મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ વિભાગે એવા લાભાર્થીઓની યાદી તૈયાર કરી છે જેમને સરકારી નિયમો હેઠળ મફત રાશન માટે પાત્ર ગણવામાં આવતા નથી. આ યાદીમાં લગભગ ૧.૧૭ કરોડ રેશનકાર્ડ ધારકોનો સમાવેશ થાય છે, જેમને રાષ્ટ્રીય ખાદ્ય સુરક્ષા કાયદા (NFSA) હેઠળ લાભો માટે હકદાર ન હોવાનું માનવામાં આવે છે.
કયા આધારે અયોગ્ય ઓળખવામાં આવ્યા હતા?
મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, આ યાદી તૈયાર કરવા માટે, સરકારે વિવિધ મંત્રાલયો અને વિભાગોના ડેટા સાથે મેળ ખાધો છે. આ પછી જ આ નામોની યાદી તૈયાર કરવામાં આવી છે. આ હેઠળ…
- ૯૪.૭૧ લાખ લાભાર્થીઓ આવકવેરા ભરનારા હોવાનું જાણવા મળ્યું.
- ૧૭.૫૧ લાખ લોકો પાસે ફોર વ્હીલર છે.
- ૫.૩૧ લાખ લોકો કંપનીઓમાં ડિરેક્ટર તરીકે નોંધાયેલા છે.
આ આંકડાઓની સરખામણી રાશનકાર્ડ ધારકોના ડેટાબેઝ સાથે કરવામાં આવી હતી અને જેમની પાસે આ સુવિધાઓ છે તેમને મફત રાશન યોજના માટે અયોગ્ય ગણવામાં આવ્યા છે. આ પ્રક્રિયા API આધારિત ‘રાઇટફુલ ટાર્ગેટિંગ ડેશબોર્ડ’ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવી રહી છે.
ચકાસણી માટે રાજ્યોને સૂચનાઓ
ખાદ્ય સચિવ સંજીવ ચોપરાએ તમામ રાજ્યોના મુખ્ય સચિવો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના વહીવટકર્તાઓને પત્ર લખીને ૩૦ સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૫ સુધીમાં તમામ અયોગ્ય લાભાર્થીઓની ચકાસણી અને દૂર કરવાની પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવા જણાવ્યું છે. આનાથી વેઇટિંગ લિસ્ટમાં રહેલા જરૂરિયાતમંદ લોકો યોજનાનો લાભ લઈ શકશે.
રાજ્ય સરકારોને પહેલાથી જ ‘રાશનકાર્ડ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (RCMS)’ દ્વારા ડુપ્લિકેટ, મૃત અને નિષ્ક્રિય કાર્ડ ધારકોને ઓળખવા માટે કહેવામાં આવ્યું હતું. હવે અન્ય મંત્રાલયોના ડેટામાંથી માહિતી ઉમેરીને વધુ સચોટ કાર્યવાહી કરવામાં આવી રહી છે.
૨૦૨૧-૨૦૨૩ માં પણ છટણી થઈ હતી
સરકારે રાશન કાર્ડ યોજનાની સમીક્ષા કરવાનો આ પહેલો પ્રસંગ નથી. ૨૦૨૧ થી ૨૦૨૩ ની વચ્ચે, ૧.૩૪ કરોડ નકલી અથવા અયોગ્ય રાશન કાર્ડ રદ કરવામાં આવ્યા છે. NFSA હેઠળ ૮૧.૩૫ કરોડ લોકોની મર્યાદા નક્કી કરવામાં આવી છે. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ૭૫ ટકા વસ્તી અને શહેરી વિસ્તારોમાં ૫૦ ટકા વસ્તી આ યોજના હેઠળ આવે છે.
લાભો જરૂરિયાતમંદ લોકો સુધી પહોંચશે
સરકારની આ પહેલ સ્પષ્ટપણે એ દિશામાં એક સકારાત્મક પગલું છે કે રાશન યોજનાનો લાભ ખરેખર જરૂરિયાતમંદ અને લાયક લોકો સુધી પહોંચે. સરકારી ધોરણોની બહાર આવતા લોકો માટે યોજનાનો દુરુપયોગ અટકાવવો ન્યાય અને સંસાધન બચત બંને દ્રષ્ટિકોણથી મહત્વપૂર્ણ છે. આનાથી લક્ષિત જાહેર વિતરણ વ્યવસ્થા (TPDS) ની પારદર્શિતા અને અસરકારકતામાં પણ સુધારો થશે.
